...Julianadorp van 1939 tot 1945
ATLANTIKWALL
Julianadorp & Het Koegras
 
  Verdedigingslinies en bunkers
  De Atlantikwall en Julianadorp
  Julianadorp veranderde in een bunkerdorp
  Alte Südlinie, Neue Südlinie,
kustverdediging en de linie Rijksweg
  Bijzondere bunkers bij strandslag De Zandloper
  In Julianadorp werden bunkers èn huizen gebouwd
  De aanleg van de anti-tankgracht en de bouw van de bunkers.
  Mijnenvelden
  Hoog bezoek tijdens de bouw van de bunkers
  Na de oorlog werden de linies
voor een groot deel gesloopt.
  Foto's van bunkers in Julianadorp & Koegras
  Terug naar Index pagina
met voorwoord

een propaganda afbeelding
tijdens de 2e wereldoorlog
 
De Atlantikwall en Julianadorp & Koegras
Tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog kreeg de direkte omgeving van Julianadorp, de weilanden, de akkers en de kust van Koegras een geheel ander aanzicht. Het gebied ten zuiden van Julianadorp en de Noordzeekust van Koegras gingen deel uitmaken van de grootste verdedigingslinie van de Duitse bezetter : de Atlantikwall.
Deze verdedigingslinie werd aangelegd langs de kust van de Atlantische oceaan en de Noordzee vanaf het uiterste noorden van Noorwegen tot aan de Spaanse Pyreneeën. Ook de Engelse eilanden Jersey, Guernsey en Sark maakten deel uit van de linie. De Atlantikwall was in eerste opzet bedoeld als aanvalslinie richting Engeland, maar door grote verliezen van de Duitsers aan het oostfront in Rusland en de angst voor aanvallen van de Engelsen over zee werd besloten de linie aan te leggen als verdedigingslinie. De totale lengte was 5300 kilometer en het plan bestond uit 15.000 bunkers die moesten worden gebouwd.
De aanleg begon, in opdracht van Hitler, in december 1941 en is doorgegaan tot het einde van de Tweede Wereldoorlog. De gehele linie was toen nog niet voltooid en de Atlantikwall is nooit afgebouwd.
Het gedeelte van de Atlantikwall rondom Julianadorp en in de duinen van Koegras diende als verdedigingslinie tegen aanvallen uit het zuiden over land en aanvallen over zee uit het westen . De verdedigingswerken waren bedoeld voor het op vier kilometer afstand ten noorden van Julianadorp liggende vliegveld De Kooy en de in Den Helder op dertien kilometer noordwaarts gevestigde rijks-scheepswerf en de marinehaven.
Organisatie Todt(OT), genoemd naar de, voor het projekt verantwoordelijke minister Todt, was de instelling die de gigantische verdedigingslinie moest aanleggen. Deze organisatie had in de jaren 1930 tot 1940 ook al 7000 kilometer "Reichs Autobahn" in Duitsland aangelegd en de verdedigingslinie "Westwal", waarvoor ook veel bunkers waren gebouwd. Die linie was aangelegd bij de Duits- Franse grens. Na zijn plotselinge dood in 1942, door een ontploffing van zijn vliegtuig , werd Todt opgevolgd door Albert Speer. In 1944 bemoeide veldmaarschalk Rommel zich ook nog met de aanleg van de Atlantikwall. Hij was het ook die extra versperringen liet aanbrengen. Mijnenvelden in de duinen en langs wegen en anti-luchtlandings-opstellingen op het strand en in de weilanden langs de kust.
Wij beperken ons in de verdere bespreking van de Atlantikwall tot het deel dat gerealiseerd is in Koegras en Julianadorp.
werkboekje van de
Organsation Todt

Het Loopuytpark, anno 2005, sinds de Tweede Wereldoorlog,vanuit
het land gezien, verscholen achter een grote gevechts-schuilplaats.
Het landelijke Julianadorp veranderde in een bunkerdorp
Voor Julianadorp en de naaste omgeving , dat in 1940 ongeveer 500 inwoners telde , was de aanleg van de Atlantikwall een zeer ingrijpende verandering. Van een rustig landelijk dorp met voornamelijk akkerbouw, vee- en bloembollenteelt, werd Julianadorp tussen 1941 en 1945 een bunkerdorp, dat ten zuiden, oosten en westen werd geïsoleerd van de direkte omgeving. Julianadorp werd "spergebied" en alleen bewoners met een geldig persoonsbewijs, waarop was te lezen dat je bewoner van Julianadorp was, mochten in het dorp verblijven. Tevens werd het een verblijfplaats van veel Duitse soldaten, die waren gehuisvest bij particulieren, in gevorderde huizen en in de bunkers, die na enige tijd beschikbaar kwamen.
 
 
Een Duitse stafkaart van 1940-1945. Langs de Middenvliet wordt de Alte Sudlinie aangegeven,
die grenst aan de duinen en loopt tot de Spoorbrug. Ten zuiden van Julianadorp is de Neue
Sudlinie ingetekend met de anti-tankgracht. Ook zijn een aantal bunkers aangegeven.
De gehele kaart was 1997 in bezit van dhr. Tiel uit Apeldoorn,
en is op zijn verzoek toen in de Helderse Courant afgedrukt.....
 
De Alte Südlinie, Neue Südlinie, kustverdediging en de linie langs de Rijksweg
Het deel van de Atlantikwall ,dat in Koegras werd aangelegd, bestond uit de de Alte Südlinie, Neue Südlinie, de kustlinie en de linie langs de Rijksweg.
.
De Alte Südlinie werd evenwijdig aan de Middenvliet aangelegd. Vanaf de Zanddijk tot aan de spoorbrug over het Noordhollands kanaal. Ten noorden en ten zuiden van de Middenvliet werden, verspreid, meer dan twintig gevechts-schuilbunkers en woonbunkers gebouwd. Eén van de woonbunkers werd zelfs vóór een boerderij gebouwd, waardoor het net een woonhuis leek. Aan de Kortevliet, grenzend aan vliegveld De Kooy hebben ook lange tijd grote bunkers gestaan, maar die zijn in de tachtiger jaren van de vorige eeuw de grond in "gespoten".
Tijdens de bezetting werden alle bewoners aan de Middenvliet gelast hun huis te verlaten. De huizen werden gevorderd voor huisvesting van Duitse soldaten.
De boerderij van Piet Wessels, de "Maria Hoeve", werd ook ingericht voor Duitse soldaten. Aan weerskanten van het bedrijf werden schuilbunkers gebouwd. Drie stuks. Twee bunkers zijn zodanig begroeid dat je ze van de weg af en vanuit de lucht amper kunt zien.
Bij meerdere panden werden grote mitrailleuropstellingen aangelegd. Piet Wessels, heeft een grote mitrailleurfundatie laten begraven, maar bij een ander pand is een dergelijke fundatie nog in de tuin zichtbaar. Bij de afslag Zanddijk-Middenvliet stond een grote mitrailleur opgesteld waarmee het verkeer langs beide wegen onder schot kon worden gehouden. Tijdens de spertijd, vanaf 's avonds half negen, waren dit vervaarlijke obstakels voor dorpers die zich niets aantrokken van de opgelegde beperking in bewegingsvrijheid.
Tegenover de "Maria Hoeve" werden twee schuilbunkers gebouwd, één daarvan is nog te zien. Het meest opvallend zijn een drietal kleine bunkers in het land, vanaf de Langevliet gezien, ter hoogte van de boerderij van Rampen.

Aan de Middenvliet waren meerdere mitrailleursnesten ingericht
Bij één woning is de fundatie van een Mitrailleur nog in takt

De Neue Südlinie werd ten zuiden van Julianadorp aangelegd. Op kleine afstand van het dorp liep deze linie in een soort boog, zigzaggend met vijf punten zuidwaarts gericht, om Julianadorp. De verdedigingslinie volgde een traject vanaf het Noordhollands kanaal, kruiste eerst de Rijksweg N9 bij de afslag Schoolweg en ging om Julianadorp heen, verder tot de Zandddijk bij strandslag Julianadorp, vervolgens aansluitend over de duinen tot aan de Noordzeekust met als eindpunt strandpaal nummer 6.
Deze Neue Südlinie bestond uit een wegversperring over en langs de Rijksweg, een anti-tankgracht vanaf de Rijksweg tot aan de duinen bij de Zanddijk, met daar weer een wegversperring, overgaand in een brede strook van betonnen punten: "drakentanden", die over de eerste rij duinen waren aangebracht. In de duinen was aansluitend een dikke, 2,5 meter hoge anti-tank-muur gebouwd richting strand en bij de vloedlijn lag als laatste hindernis nog een afzetting vanrollen prikkeldraad.
De anti-tankgracht was 20 meter breed, met een diepe geul over de halve breedte. Vanaf het dorp gezien tot aan het midden was de gracht ondiep. Langs de anti-tankgracht werden, verspreid, ongeveer 25 bunkers gebouwd, van verschillend formaat, met een eigen functie, zoals gevechts-schuilplaats, waterbunker, kanonbunker, enz.
.
De kustverdediging bestond uit zeer grote bunkereenheden, die in de duinen van Koegras werden gebouwd. Het nu nog zichtbare, en voor kenners bijzondere bunkercomplex (op stafkaart 135 HM en 136 HM) ligt tussen strandslag Julianadorp en strandslag De Zandloper.
Verschillende bunkercomplexen waren door een gangenstelsel met elkaar verbonden. Lange tijd was dit gangenstelsel gewoon bereikbaar via een klein (telefoon)bunkertje aan de Zanddijk. Ondernemende jongelui bezochten deze gangen wel, maar nu is dat bunkertje afgesloten. Richting Den Helder, bij strandslag Falga is een groot complex van bunkers geweest. Eén van de bunkers was een grote kanonskazemat. Een deel van het compex is gesloopt of door afkalving van het strand in zee verdwenen. Er liggen nog wel meer bunkers verstopt onder het zand naar het noorden van Koegras, daarvan is nu weinig of niets meer te zien. Wel is ter hoogte van de Kleine Keet nog een wachtbunker half verscholen tussen de bomen. Een grote bunkereenheid die wordt beheerd door een Nederlandse legereenheid is nog in takt. Deze werd in de oorlog gebruikt als kantine, annex bioscoop.
.
De verdedigingslinie langs de Rijksweg N9 bestond uit meerdere forse bunkers langs de rijksweg N9 vanaf de afslag Schoolweg richting noorden naar de Kooybrug.
Bij de afslag Schoolweg zijn links en rechts van de weg nog grote bunkers te zien. Verder naar het noorden zijn bij de spoorbrug nog twee kleine bunkers, maar de andere bunkers die daar stonden zijn gesloopt. Eén bunker (op de stafkaart 138M), vanaf de rijksweg gezien rechts van de Schoolweg 100 meter het land in, tussen de boerderij van Hoornsman en de Blauwe Keet, was een radarpost. Bovenop de bunker was een grote rechthoekige radarantenne gemonteerd. In gemeente Anna Paulovna, direkt over de Kooybrug, komend uit Koegras, bestaan nog een aantal bunkers aan de voet van de Koegrasdijk.
(De Koegrasdijk is aangelegd in 1814 tijdens het graven van het
Noordhollands Kanaal, waardoor polder Het Koegras droogviel )

Speciale bunkers van het type M219, bij strandslag De Zandloper
Bijzondere bunkers bij strandslagen De Zandloper en Falga
De bunkers die werdfen gebouwd bij strandslag de Zandloper, worden gezien als zeer bijzonder. Deze bunkers, van het type M219, wijken af van de andere, meestal naar vast ontwerp gebouwde bunkers. Deze verdedigiingswerken zijn gebouwd voor scheepsgeschut van het, uit de vaart genomen oorlogsfregat De Gneisenau II. Het fregat zou in de haven van Kiel zijn stukgeschoten
Het was de bedoeling op beide bunkers een kanon te plaatsen met een loop van 15 cm doorsnede. Toen de oorlog afliep was één van de bunkers voorzien van een dergelijk groot kanon. Het andere kanon lag nog elders in delen opgeslagen.
Arie Schouten kan het zich nog goed herinneren dat hij als jongen, na de oorlog, nog veel in die bunker en met dat grote kanon heeft gespeeld. Er werd niet alleen gespeeld, ook werden de kleine onderdelen eraf gesloopt. Later is het kanon verwijderd en is de bunker omgebouwd tot uitzichtpost.
Bij Falga stond ook een imposante kanonskazemat. Als een betonnen kasteel torende die kolos boven de Duinen uit.
 

Deze kanonskazemat werd bij strandslag Falga gebouwd
Inspectierapport kustbatterijen na de oorlog
Na de oorlog is een Inspectierapport opgesteld van de kustbatterijen. Daarin worden ook de bewapening van de bunkers bij de Zandloper en op Falga beschreven.Rond Julianadorp werden vooral oude wapens ingezet, van uit de vaart genomen schepen, maar ook veel buitgemaakte wapens
Deel Inspectierapport kustbatterijen
19. Batterij Zanddijk, 2x 15 cm. in dubbeltoren
Dit geschut zou afkomstig zijn van de Gneisenau.
De vuurmonden zijn goed onderhouden, doch de sluitstukken ontbreken.
Munitie aanwezig, doch hoeveelheid nog onbekend.
Van de 2e dubbeltoren is de betonbouw aanwezig.
De onderdelen van dezen toren en de vuurmonden(met sluitstukken)
zijn aanwezig op de K.A.Z. Huisduinen.
Op deze vuurmonden wordt door de marine prijs gesteld.
Foto's die zijn gemaakt tijdens het demonteren van
het kanon van één van de bunkers bij de Zandloper.
20. Batterij Falga, 4 x 12 cm. op dubbelaffuiten in bunkers.
Fabrikaat Bofors 1938 (Marine 12cm. no.8.)
Dze vuurmonden waren bestemd voor de in aanbouw zijnde jagers.
Ook op deze vuurmonden stelt de Marine prijs.
Geen sluitstukken aanwezig, doch gezien het fabrikaat Bofors
zullen deze wellicht zonder veel moeite te vervangen zijn.
 
De anti-tankgracht ingetekend in een actuele plattegrond (2005) van groot Julianadorp
Op recreatiepark "De Keizerskroon" en dicht bij de afslag N9-Schoolweg, in de gestippelde
cirkels, zijn nog kleine delen van de anti-tankgracht te zien.
Klik hier voor extra foto's Anti-tankgracht
 
In Julianadorp werden bunkers en huizen gebouwd
In Julianadorp werden op verschillende locaties een aantal grote en kleine bunkers gebouwd. In de Parkstraat grenzend aan Landbouwstaat is een klein complex van drie bunkers, een waterbunker, een schuilbunker en één fikse bunker, een gevechtsschuilplaats.
Ten noorden van de Schoolweg, tegenover het Loopuytpark, staan twee grote betonnen kolossen. Verder staan in het dorp langs de Langevliet naast Korevaar nog twee bunkers een woonbunker en een waterbunker. De bunker an de weg werd van een normale voorgevel van een huis voorzien. Bijvoet, een latere eigenaar van de bunker, heeft de nep-gevel gesloopt. Verderop stonden bij "Oranje Vrijstaat",de boerderij van gebroeders Thomas, twee bunkers. Eén van de bunkers was als keuken ingericht. Dicht bij de andere bunker was een klein slootje, waarin de dorper jeugd en kinderen van vluchtelingen, tijdens de oorlog, zomers volop zwommen.
Iets verder buiten het dorp aan de Langevkiet inhet land van Minnes stond ook een bunker. Die bunker is mede door veel brandweeroefening belaagd en deels verpulverd. Later is die bunker gesloopt.
Aan de Nieuweweg, dicht bij de Doggersvaart werd een nep-bunker gebouwd. Dit was een huis met dikke muren. (momenteel in gebruik van bouwbedrijf Dienaar). Het werd gebruikt als "Krankenhaus", ziekenhuis. Daar werden gwonde soldaten verzorgd en gesneuvelde soldaten gekist. Na de oorlog werden daar kinderen van NSBers bij elkaar gebracht, nadat hun ouders waren gearresteerd, d
De Tuinbouwstraat en de huizen aan de noordkant van de J v/d Veerstraat werden in de oorlog gebouwd voor vluchtelingen, die eerst onderdak hadden gevonden in de aangepaste schuren en kippenboeten. Deze huizen worden, ook nu nog, de vluchtelingenhuizen genoemd.

Deze bunker aan de Langevliet was voorzien van een voorgevel van een normaal huis
Sloop van boerderijen en huizen
Speciaal voor de verdedigingslinie werden ten zuiden van Julianadorp en langs de Rijksweg een aantal huizen, boerderijen en schuren gesloopt. Deze panden stonden in het schootsveld van de kanonnen van de linies. Eén dag voorafgaand aan de sloop werden de bewoners op de hoogte gebracht van de komende afbraak. Alle huisraad moest snel naar een ander huis of schuur worden overgebracht, want er werd niet gewacht. Was je nog niet klaar dan werd het huis boven je hoofd al gesloopt. De bezetter had veel haast, want voordat alles officieel ambtelijk was geregeld werden de huizen en boerderijen al gesloopt.
Enkele boerderijen, die werden gesloopt stonden aan de Langevliet en waren van van K. Hoogschagen, Lubbert Doppenberg en Jacob Smit. Aan de Rijksweg vielen de boerderijen van Piet Pluister en Cor Hoogschagen ten prooi aan de slopershamer.
Na de oorlog zijn een aantal van de gesloopte boerderijen herbouwd.
Bij het buurtschap de Blauwe Keet, langs de Langevliet ten zuiden van Julianadorp en langs de Zanddijk zijn woonhuizen gesloopt. Ook het huis van de familie Schouten aan de Zanddijk, dat onder het duin dichtbij de anti-tank-gracht stond, werd gesloopt. De familie week uit naar Groote Keeten. Na de oorlog, het huis werd op de oorspronkelijk locatie herbouwd , keerde de familie naar de Zanddijk terug
 

De boerderij van Hoogschagen(r), nu Zuurbier, werd afgebroken in de oorlog en later weer herbouwd
De aanleg van de anti-tankgracht en de bouw van de bunkers.
De anti-tankgracht werd gegraven met draglines en een zeer grote zandzuiger, die werden aangedreven met stoommachines. Over de wal van de anti-tankgracht bestaat enige onduidelijkheid. Zeker is, dat bij het deel vanaf de rijksweg tot de Langevliet, de zandzuigers het zand, dat ze hadden opgezogen, gewoon over het aanliggende land verspreidden, waardoor geen verhoogde zandwal bij de gracht was. Bij het graven van het deel vanaf de duinen tot de Langevliet stuitte men op een veenlaag, waarin de zandzuiger in eerste instantie wegzakte. Door inzet van draglines is dat probleem opgelost. Een ooggetuige meent, dat langs dat deel van de anti-tankgracht wèl een extra zandwal zou zijn aangelegd, omdat de draglines het uitgegraven zand niet verspreidden over het aanliggende land. De uitgegraven grond werd ook gebruikt voor het gedeeltelijk afdekken van de bunkers die bij de anti-tankgracht waren gebouwd. Op de plaats waar de gracht de Langevliet kruiste werd een houten brug aangelegd.

Op deze luchtfoto (+/- 1960) zijn nog delen van de gracht zichtbaar ten zuiden van Julianadorp

Een deel van de anti-tankgracht dat nu nog (april 2005), bestaat in de hoek Schoolweg-Rijksweg
Klik hier voor extra foto's Anti-tankgracht
De bouw van de bunkers
De bouw van de bunkers werd uitgevoerd door Nederlandse aannemers, die vanwege de voorgaande crisisjaren de grote bouwklus wel wilden uitvoeren. Zij werden voor hun werk zeer goed betaald door de opdrachtgever, de organisatie Todt. Het geld werd aan de Nederlandse Staatskas onttrokken, die daardoor flink werd geplunderd. De eerste jaren is het werk gedaan door werknemers die bij de aannemers in dienst waren en door betaalde tewerkstelling, "Arbeitseinzatz". Later, in 1944, werden veel dwangarbeiders ingezet. De werknemers kregen niet om de drie, zoals gebruikelijk was, maar om de zes weken verlof, met als gevolg dat veel arbeiders na verlof niet terugkeerden. De bouwwerkzaamheden gingen dag en nacht door, waarbij 's nachts grote schijnwerpers de werkzaamheden aanlichtten. Voor de bewoners van Julianadorp waren de nachten het meest spannend, werd in de buurt gewerkt aan zo'n helverlichte, in aanbouw zijnde, bunker dan was het een gemakkelijk doelwit voor bombardementen van geallieerden. Het beton, het bouwmateriaaal samengesteld uit cement , zand en grind, werd boven op de bouwplaats bij elkaar gevoegd. De bouw in de duinen was, door de geregeld aanwakkerende zeewind, één grote stuifpartij.
Piet Zon, een transportbedrijf in Julianadorp, werd gelast met zijn vrachtauto soep te brengen naar arbeiders bij de bunkerbouw. Arie Schouten herinnert zich nog de grote soeplepel waarmee hij de soep, die van bedenkelijke kwaliteit was, opschepte voor de hongerige werkers.
Spoorlijntjes voor transport van bouwmaterialen.
Speciaal voor de aanvoer van bouwmateriaal naar de bouwlocaties was een spoorlijntje aangelegd vanaf het Noordhollands kanaal tot aan de Zanddijk. Dit spoorlijntje liep vanaf buurtschap de Blauwe Keet, bij de afslag van de Schoolweg aan de Rijksweg N9, langs de Schoolweg tot huisnr. 62 ten zuiden van de weg. Daar kruiste het lijntje de weg en met een kleine uitwijking langs de bunkers tegenover het Loopuytpark ging het verder over de Langevliet langs de van Foreestweg tot aan de Zanddijk.

een schets van het spoorlijntje dat werd gebruikt voor de
aanvoer van bouwmaterialen naar bunkers in Julianadorp
Een tweede spoorlijntje, dat voor de bunkerbouw in de duinen werd gebruikt, was al eerder aangelegd voor kustbeheer. Dat spoorlijntje begon bij het sluisje bij 't Zand en ging via Groote Keeten over het strand, aan de voet van de duinen, richting Huisduinen. Het bouwmateriaal voor de bunkers werd eerst met schepen aangevoerd over het Noordhollands kanaal en op de oever bij het buurtschap de Blauwe Keet en bij het sluisje dichtbij 't Zand opgeslagen. Het transport naar de bouwlocaties ging daarna verder met lorries getrokken door een stoomlocomotiefje.
Bij het buurtschap Blauwe Keet waren ook nog grote schuren gebouwd voor opslag van bouwmaterialen.		  

Al vóór de oorlog was voor het kustbeheer,
op het strand, een spoorlijntje aangelegd
Mijnenvelden
Het gehele Nederlands strand langs de kust en daarmee ook het strand van Koegras werd per 1 mei 1942 verboden terrein voor burgers.
Als extra verdediging werden daarna, van oktober 1942 tot juli 1944, mijnenvelden aangelegd. In de duinen langs de Zanddijk bij strandslag Julianadorp, maar ook langs de Rijksweg waar de anti-tankgracht aansloot, lag een mijnenveld. De plaatsen waar de mijnen werden gelegd werden goed gedocumenteerd, waardoor na de oorlog de meeste mijnen systematisch en goed konden worden opgeruimd. Duitse krijgsgevangenen moesten de mijnenvelden na de oorlog (27 mei tot 13 augustus), onder toezicht van Engelse militairen, opruimen.
 
Spotliedje tegen de bezetter
Nederlanders zongen soms aangepaste liedjes gericht tegen de bezetter. Zo werd de tekst van het bekende liedje "Waar de blanke top der duinen..." , n.a.v de versperringen veranderd in:
Waar op de blanke top der duinen,
afgezet met prikkeldraad,
op iedere honderd meter
weer zo'n vuile rotmof staat,
juich ik aan het vlakke strand
ze komen toch nooit in Engeland

versperring van prikkeldraad op strand
Hoog bezoek tijdens de bouw van de verdedigingslinies
Tijdens de bouw van de bunkers kwam, volgens bewoners in de direkte omgeving, Rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart op een dag een bezoek brengen aan de werkzaamheden in de duinen aan de Zanddijk. Seyss-Inquart liep mank en derhalve werd speciaal voor zijn bezoek een houten trap omhoog aangelegd tegen het duin. De arbeiders, die met grote tegenzin de trap hadden gemaakt, hadden de voor de constructie gebruikte planken voorzien van de teksten "val dood"en "breek je nek". Beducht voor mogelijke repressailles werden de planken omgekeerd, waardoor de teksten niet meer leesbaar waren.
Na de oorlog werden de linies voor een groot deel gesloopt.
De bunkers werden door de bezetters achtergelaten alsof ze de volgende morgen weer terug zouden komen. Alle losse spullen zijn inmiddels al lang verdwenen. Jongelui en ouderen, die handel zagen in de spullen en het vele ijzer, met name de toegangsdeuren, hebben de bunkers leeg gehaald.
De anti-tankgracht is in de loop der jaren bijna geheel gedempt. Klein delen zijn er nog, bij de Rijksweg achter de boerderij van Piet Pluister, 200 meter ten zuiden van de Schoolweg en twee waterpartijtjes op recreatiepark Keizerskroon aan de Van Foreestweg. Het deel van de gracht, dicht bij de bebouwde kom, waar nu de ijsbaan is, werd met allerlei huisafval en ander grof vuil gedempt. Zelfs hele grafstenen van de begraafplaats in Huisduinen werden door de gemeente in de tankval gestort. Die grafstenen werden er later door boeren soms weer uitgehaald Zij hebben die stenen nog wel gebruikt als fundatie voor een nieuw te bouwen schuur. Klaas Hoornsman kon zelfs de naam, die in de grafsteen was gebeiteld, nog wel herinneren. Om begrijpelijke reden zullen wij die hier niet noemen. De ijsclub heeft veel werk gehad, om de gassen die uit de tankval opborrelen te beteugen, ze hadden lange tijd, 's winters, een zwakke plek in de ijsvloer van de ijsbaan. Dat er veel minutie en ander wapentuig in zou zijn geschoven wordt door meerdere getuigen ontkent.
Indien het voor het nationaal belang nodig was, werden op rijkskosten bunkers gesloopt. Ook zijn een aantal bunkers, door afkalving van de kust, letterlijk in zee verdwenen.
Voor bloembollentelers zijn de bunkers een ongewenst obstakel op hun akkers. Een aantal zijn daarom ook gesloopt, "weggegraven" of "weggespoten" tot een meter onder het maaiveld. Het wegspuiten gebeurde letterlijk door zand onder de bunkers weg te spuiten, waardoor de betonnen kolos wegzonk in de grond. De kosten van dergelijke operaties zijn zeer hoog. Derhalve zijn er nog veel bunkers intakt. Sommigen worden als opslagplaats gebruikt.
Langelaan liet een bunker, die langs de anti-tankgracht aan de Van Foreestweg stond, in de grond verdwijnen
En van de Vlugt liet een bunker aan de Nieuweweg begraven.
foto's: Frans langelaan en Els v/d Vlugt
Lange tijd heeft de ijsclub van Julianadorp gebruik gemaakt van bunkers bij de Blauwe Keet. Tussen twee bunkers lag de ijsbaan en in de bunkers werden machines voor onderhoud opgeslagen en een deel werd gebruikt als "koek en zopie".
Momenteel, april 2005, bestaan er plannen voor het bouwen van een nieuw winkelcentrum tegenover het Loopuytpark. Voor die nieuwbouw zal ook een grote bunker moeten worden gesloopt. Integratie in de nieuwbouw van de betreffende bunker, bleek niet mogelijk. Met name vanwege de hoge kosten voor het verwijderen is daar wel onderzoek naar gedaan.

De bunkers bij de Blauwe Keet aan de Rijksweg in 2001nog verstopt onder een laag modder.

Beschut tussen de twee bunkerwallen lag vroeger de ijsbaan van Julianadorp

Deze bunker en het bouwwerk boven zijn in 2002 gesloopt
 
 
Foto's van een aantal nog bestaande
bunkers in Julianadorp en Koegras
Landbouwstraat-Parkstraat Schoolweg/Rijksweg Blauwe Keet /Rijksweg
Tankgracht /Rijksweg Middenvliet Nieuweweg / de Nollen
De Zandloper Falga/Zanddijk  
 
Schoolweg-Loopuytpark

De voor veel dorper onbekende achterkant van één van de grote bunkers tegenover het Loopuytpark

Reclame voor zuivelprodukten van Dirk Purmer was de eerste graffity die op de bunkers verscheen
Landbouwstraat-Parkstraat terug naar index bunkers
Schoolweg/Rijksweg
Bunkers aan de Schoolweg bij de Rijksweg boven : voorkant onder: achterkant
Blauwe Keet /Rijksweg terug naar index bunkers

Deze bunkers staan nog bij de Blauwe Keet, omdat de sloop
werd verboden door de aanwezigheid van vleermuizen

Bestaande bunkers aan bij de Blauwe Keet zijn nu kaal (boven) ,
maar vóór 2002 waren ze bedekt met modder en gras (onder)
.
Tankgracht /Rijksweg terug naar index bunkers
 
Middenvliet terug naar index bunkers

Een deel van de kleine bunkers van de Alte Südlinie vanaf de Nieuweweg gezien
 

De Maria Hoeve werd in de oorlog gevorderd door de bezetter om onderdak te bieden aan soldaten

De Schuilbunkers bij de Maria Hoeve zijn vanaf de weg bijna niet te zien

boven: tussen de bomen, onder een klimop, verstopt de derde schuilbunker
onder: detailfoto's van de bunker boven naast het huis
 

Tegenover de Maria Hoeve nog één van de twee daar gebouwde bunkers
de andere bunker ligt in brokstukken onder de schuur links
 
Nieuweweg / de Nollen Commandopost in de Tweede Wereldoorlog terug naar index bunkers
 
De Zandloper terug naar index bunkers

De speciale M219 bunkers, links uitzichtpost en rechts de kale bunker, bij de Zandloper,
bovenop de Noordduinen, (de Koegrasduinen), zijn van ver af te zien.
Falga/Kleine Keet terug naar index bunkers

Het bunkercomplex in de duinen bij strandopgang Falga

Een wachtpost-bunker tegenover boerderij de Kleine Keet, verstopt tussen het kreupelhout. Vroeger
speelde de jeugd in de bunker. Nu zoeken zwervers daar nog wel eens een degelijk onderdak.
 
Tenslotte de overeenkomst tussen een verwelkende lelie-bloem en
de, door weer en wind, aangetaste bunkermuur. Gezien op
een storthoop bij een bunker tegenover het Loopuytpark.

verwelkende lelie-bloem en
verweerde bunkermuur

 

terug naar index bunkers
De andere pagina's van Julianadorp en Koegras in de Tweede Wereldoorlog
Index pagina
met voorwoord		 Julianadorp & Het Koegras
en de Tweede Wereldoorlog		 Kees en Liena te werk
gesteld in Duitsland
 
 
 
 
Deze pagina is gemaakt voor de website
Julianadorp parel van de Kop
http://www.julianadorp-parelvandekop.nl
d.d. april 2005
aangepast 7-september 2015
copyright: Julianadorppromotie '95